Uit onderzoek van De Nederlandsche Bank (DNB) blijkt dat taxateurs woningen systematisch overwaarderen. In liefst 95% van de gevallen is de taxatiewaarde gelijk aan of hoger dan de koopsom. Dit draagt bij aan oververhitting van de woningmarkt en leidt ertoe dat huishoudens te veel lenen. DNB en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) pleiten daarom voor wettelijke normen voor woningtaxaties. Goed plan, zegt hoogleraar vastgoedeconomie Dirk Brounen. “Nederlandse woningtaxaties moeten en kunnen beter.” Volgens Aart Hordijk van het Nederlands Register Vastgoed Taxateurs hebben wettelijke normen “geen toegevoegde waarde”.
Dirk Brounen, hoogleraar vastgoedeconomie Tilburg University
“Nederlandse woningtaxaties moeten en kunnen beter. Zowel de kwaliteit als de onafhankelijkheid. Er zijn landen waar een onafhankelijke expert de taxatie doet. In Nederland gebeurt dat niet, een makelaar is vaak ook deeltijdtaxateur. Taxateurs worden vaak betaald door een opdrachtgever die er baat bij heeft dat een transactie doorgaat – een bank bijvoorbeeld. Een taxatie zou moeten komen van een onafhankelijke autoriteit en zou van zo hoog mogelijke kwaliteit moeten zijn. Dat moet wettelijk worden vastgelegd.”
“Vaak hoor ik: een taxatie is mensenwerk, daarbij worden fouten gemaakt. Maar mensen kunnen zich verbeteren. Taxateurs moeten doorleren, we mogen eisen dat ze zich bijscholen. Opleiding is niet alles, maar neem het voorbeeld van een arts: een patiënt gaat het liefst onder het mes bij een goed geschoolde chirurg.”
Te rustig aan
“Bij taxaties moet meer worden gebruikgemaakt van techniek. In opleidingen aan de universiteit waar ik werk, gaat het steeds vaker over datamateriaal. Bij taxaties ontbreekt het daar vaak aan, terwijl rekenmodellen ontzettend sterk zijn geworden. Ik vertrouw in de auto blind op mijn navigatie, maar in de woningmarkt geloven we niet in algoritmes. Dat is vreemd.”
“De intentie om taxaties te verbeteren is er al jaren, maar het gaat te langzaam. Veel taxaties gaan op dezelfde manier als twintig jaar geleden. De ontwikkeling van het Nederlands Register Vastgoed Taxateurs, dat onder druk van DNB en AFM is opgericht, is een mooie stap. Maar op het gebied van bijscholing en kennisontwikkeling doen ze het rustig aan. Niet de taxateurs, maar opdrachtgevers, banken en toezichthouders zouden het tempo van veranderen moeten bepalen. Taxateurs zijn tevreden. Dat is een slechte basis voor verandering.”
Aart Hordijk, bestuurslid Nederlands Register Vastgoed Taxateurs
“Wettelijke normen hebben volgens ons geen toegevoegde waarde, want er zijn al de nodige waarborgen ingebouwd rond taxaties. Zo bestaat vanuit het Nederlands Register Vastgoed Taxateurs een standaardmodel voor woningtaxaties. Ieder jaar wordt dat beoordeeld door expertcommissies met vertegenwoordigers van betrokken partijen, bijvoorbeeld van de Nederlandse Vereniging voor Makelaars.”
“Het NRVT werd in 2015 opgericht om de kwaliteit van taxaties te verbeteren. Dit nadat brancheorganisaties, AFM en DNB hadden afgesproken dat er een register met taxateurs moest komen. Partijen in onze Centrale Raad – zoals Staatsbosbeheer, het Rijksvastgoedbedrijf en de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants – geven aan dat de kwaliteit van de taxaties sindsdien significant is verbeterd. Die partijen houden toezicht op ons, we doen niet alleen maar dingen die leuk en aardig zijn voor de taxateur.”
Van taxeren uitgesloten
“Taxateurs moeten zich houden aan internationale taxatiestandaarden, zoals de European Valuation Standards, plus aanvullende eisen van de NRVT. Wij houden doorlopend toezicht via een jaarlijkse vragenlijst die de taxateurs moeten inleveren. Bij twijfel sturen we een auditor langs om te kijken of de taxateur aan de normen voldoet. Blijkt dat niet het geval, dan starten we een verbetertraject, met bijvoorbeeld extra scholing. Treedt geen verbetering op, dan melden we dat bij een aparte tuchtstichting. In uiterste gevallen kan een taxateur van taxeren worden uitgesloten.”
“Dat taxateurs vaak ook makelaars zijn, is een lastig fenomeen. Wij hebben moeite met de combinatiefunctie, maar de beroepsgroep is nu eenmaal zo georganiseerd. Via regelgeving voorkomen we dat een taxateur over hetzelfde object ook de makelaar is. Gaat het toch mis, dan kan een reprimande of schorsing volgen. De markt voor taxateurs is te klein om de beroepen geheel te scheiden. Dat is een financiële hobbel.”
